Ego Olmadan Trade
|Duyarsınız, okursunuz ancak yanlış yönlendirilmeyin. Trade yapanlar hikayeler anlatırlar, öyküler yazarlar, ne kadar mükemmel olduklarını anlatırlar. Büyük işlemler, büyük rakamlar, büyük egolar. Er ya da geç büyük düşüş. Çevresiyle beraber çöküş. Bilindik yatırımcıların ölçülemeyecek büyüklükteki egolarını dikkate alın. Kendilerini ve kendileriyle birlikte olanları nasıl çöküntüye uğrattıklarını. Nicholas Leeson Barings bankasını batırdı, Victor Niederhoffer kendi fonunu açığa düşürdü, John Merriweather ana parasının elli misli bir miktarla çeşitli piyasalarda bilinçsizce oynayarak bankacılık sistemini tehlikeye düşürdü.
Burada belirli bir görünüm var. Bir sure için gerçek veya aldatıcı bir başarı ve daha sonra kendileri için ve körü körüne kendilerini izleyenler için bir çöküş. Wayne Dyer’in dediği gibi asıl gerçek özgürlük kişinin egosunu evcilleştirmeden ve kendi kendini, yiyip bitirmekten, kurtulmadan olmaz. Bir yatırımcının söylediği gibi; bunu daha öncede söyledim ve tekrar söyleyeceğim çünkü yeterince üstünde durulmuyor. Benim trade hayatımdaki en önemli değişiklik trade işleminde egomdan ayrılmak oldu. Trade psikolojik bir oyundur. Birçok insan piyasaya karsı oynadıklarını düşünürler. Fakat bu piyasanın umurunda değildir. Gerçekte siz kendinize karşı oynuyorsunuz. Haklı olduğunuzu ispat için bazı şeylerin olmasını sağlamaya çalışmayın. Sadece piyasanın size ne söylediğine bakın. Beş dakika önce size ne dediğini düşünmeyin. Trade işleminde asıl amaç haklı olduğunuzu kanıtlamak değil, para kazanmaktır.
Çünkü trade işlemi olasılıkların belirsiz olduğu bir oyundur. Aşırı şişirilmiş bir ego veya kolayca kırılabilen bir ego kolaylıkla parçalanabilir. Egoyu savunmak gereksizce enerji tüketir, algılamayı bozar, er ya da geç trade işlemini yok eder.
Eğer kendinize olan saygınız trade sonuçlarıyla beraber yükselir ve düşerse sizde ve trade anlayışınızda sorun var demektir. Kendi fikirleriniz sağlam ve dayanıklı olmalı, şu anki, geçmişteki veya gelecekteki trade işlemlerinin merhametinde olmamalıdır.
Egomuzu trade yapacağımız zaman kapıda yani işe başlamadan kontrol etmeliyiz. Belirsizlik trade işleminin odak noktasıdır. Kendi fikirlerimizin belirsizliğini de trade işleminin bilinmeyen oluşumuna karıştırdığımızda yakın bir zamanda veya bir süre sonra gerçek sorunların içersinde oluruz.
Trade işlemini etkileyen bazı davranışlar şunlardır:
- Stop koymamak. Ego hatalı olduğunun kanıtlanmasını istemez.
- Bir trade işlemine başlarken çekinmek. Ego başlamadan önce tekrar bir sağlamlık arar.
- Aşırı trade. Ego kendini daha büyük bir şekilde kanıtlamak ister.
- Bir isleme saplanmak. Ego kendisini bir işleme hayatı pahasına bağlamıştır. Bu bağ kesilmemelidir. Ego hatalı olmayı istemez.
- Zarardaki isleme ekleme yapmak. Ego, çukurunu büyük bir efor ile tırmanamayacak kadar derin kazar.
- Kazançlı pozisyonu hemen kapamak. Ego, sırtına vurulup, pohpohlanmayı ister.
Peki, egomuzu trade işleminden nasıl ayrı tutabiliriz? Bir trade işlemini kişiselleştirmeden nasıl uzak durabiliriz? Tüm trade işlemlerimizi kişiselleştirmeden nasıl kurtulabiliriz?
Egonuzu trade işleminden ayrı tutmanın bir yolu kendiniz ve trade işleminiz arasında sağlıklı bir sınır oluşturmaktır. İyi çitler sadece iyi komşular sağlamaz, iyi sınırlar iyi yatırımcılar yaratır. Bir sınır limitler oluşturur, ayırt ettirir, sizi ne olduğunuz ve ne olmadığınız konusunda bilgilendirir, sizin ve diğerleri arasındaki farkları açığa çıkartır. Size bir şeyin nerede sona erdiğini ve diğerinin nerede başladığını söyler. Geçmişi, şu anı ve geleceği ayırt eder. Sizin diğerlerinin fikirlerini, değerlerini, hislerini öğrenmenize yardımcı olur. Sınır esnek ve geçirgendir. Bilgiyi arkaya ve öne geçirir.
Bir başkasının fikirlerini almak zorunda kalmadan etkin olarak fikirlerini dinleme olanağı verir ve fikirlerinizi bir başka insana zorla kabul ettirmemenizi sağlar.
Trade işleminde sizinle trade işlemi arasında, bir trade işlemi ile bir başka işlem arasında, bir trade işlemi ile tüm işlemleriniz arasına bir çizgi çeker.
Bir trader trade işlemine girmek için gerekli sinyali görür ancak trade işlemine başlayacakken şu sesi duyar ya hatalıysam? hemen kendini küçülmüş değersiz hisseder. Bir sonraki aşama basitçe, trade işleminin yanınızdan geçip gitmesidir. Bu esnada kolayca yaralanabilen egosu, yanında dikilmiş durmaktadır. Kendisine olan saygısı ile bir yatırım işleminin sonucu arasında bir sınıra ihtiyacı vardır. Kendi değeri ile hatalı olma arasına bir sınır koymalıdır. Böyle bir sınırla kişi kendine daima haklı olmama iznini verecektir.
Sağlıklı bir sınır sizin işinizle kendiniz arasındaki, kendinizle trade işlemi arasındaki farkları öğrenmenize yardımcı olur. İşinizden daha önemlisiniz. Trade işleminden daha önemlisiniz. Bir sınır, ayni zamanda bir trade işleminin sonuçlarının geri kalan tüm işlemlerin sonuçlarını değiştirmeyeceğini bildirir. Sınırlar size, geçmiş, şu an ve gelecek arasındaki farklarda rehberlik yapar.
Kendiniz ve trade işleminiz arasında mesafe koymanın başka bir yolu değişik acılardan bakmaktır. Bu aynı zamanda sizin diğer insanlarla olan ilişkilerinizde de geçerlidir. Bir başka kişiyle olan ilişkilerde 3 farklı algılama şekli vardır.
Kendi pozisyonunuz
Bu pozisyon kendi gözlerinizle bakmaktır. Kulağınıza geleni duymak, kendi hislerinizi hissetmek, kendi düşüncelerinize sahip çıkmak ve kendi yorumlarınızı yapmak. Birçoğumuz yaşantımızı bu pozisyonda sürdürürüz. Size tutkuyu veren bu pozisyondur. İşin özü buradadır. Bu pozisyon ile bazı bilgilere ulaşabiliriz ancak hepsine değil.
Gözlemci pozisyonu
Gözlemci pozisyonu doğal bir gözlem insaflı bir şahitliktir. Bu farklı bir pozisyondur. Burada kendinizi ve diğer kişiyi dinleyen bir seyirci rolündesiniz. Gözlemci olarak üçüncü bir şahısın yorumuna sahip olacaksınız. Bu size tarafsız bir bakış açısı verecektir.
Diğer pozisyon
Diğer pozisyon size öteki kişinin bakış noktasını verir. Burada diğerinin gözlerinden bakarsınız. Diğerinin hissettiklerini hisseder, diğerinin ayakkabısında yürürsünüz. Bu pozisyon size diğer insanı ve diğer insanla beraber tanımlama yeteneğini, verir. Burada dünyayı diğer insanın gözünden görür ve onun hissettiklerini algılarsınız.
Gözlemci pozisyonuna geçerek bakış açısı ve tarafsızlık kazanırsınız. Bazı başarılı yatırımcılar bir yatırım işlemine başlarken gözlemci pozisyonuna geçerler. Eğer bir yatırım işlemini karıştırdıysanız gözlemci pozisyonuna geçin ve o acıdan bakın. Bir trade işlemini bitirdiğinizde veya günün sonunda trade işlemlerinize insaflı bir şahit gözüyle bakın. Trade işleminize bir başkasının gözüyle de bakabilirsiniz. Örneğin; trade arkadasınız, trade danışmanınız veya saygı duyduğunuz bir trader. Bu kişi ne derdi? Ne düşünürdü? Ne veya nasıl bir tavsiye verirdi?