Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerine İlişkin Duyuru
Geçiş Sürecine İlişkin Bilgi
Kamuoyunda “forex” olarak bilinen, dövize, mala ve kıymetli madenlere dayalı olarak gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım işlemleri 31.08.2011 tarihinden itibaren Sermaye Piyasası Kurulu’nun görev ve yetki alanına giren bir sermaye piyasası faaliyetidir. Söz konusu sermaye piyasası faaliyetini düzenleyen “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu işlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” (Tebliğ) ve konu ile ilgili diğer Tebliğler 27.08.2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak 31.08.2011 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Yapılan düzenlemeler çerçevesinde, 31.08.2011 tarihinden itibaren kaldıraçlı alım satım işlemleri yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilen kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebilecektir. Mevcut durum itibariyle, söz konusu işlemlere ilişkin olarak Kurulumuza başvurular bulunmakla birlikte başvuruları sonuçlandırılan ve söz konusu faaliyetlerde bulunmak üzere yetkilendirilen bir aracı kurum bulunmamaktadır.
Ancak, Seri: V No:125 sayılı “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu işlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”in yürürlüğe girdiği tarih itibariyle kaldıraçlı alım satım işlemlerine yönelik piyasa yapıcılığı faaliyetlerini yürüten sermaye piyasası aracı kurumlarına, 31.08.2011 tarihinden itibaren Tebliğ’de belirlenen çerçevede yetkilendirilmek üzere 2 hafta içinde Kurulumuza başvuruda bulunma şartı ile söz konusu işlemlerine devam edebilme imkânı tanınmıştır. Bu kurumlar Tebliğ’in geçici maddesi kapsamında Kurulumuzdan yetki belgesi alana kadar faaliyetlerine Tebliğ’de yer alan esasları gözetmek suretiyle devam edebileceklerdir. Aşağıda unvanı yer alan aracı kurumlar geçici madde kapsamında Kurulumuza bildirimde bulunmuşlardır.
- Anadolu Yatırım Menkul Kıymetler A.Ş.
- Destek Menkul Değerler A.Ş.
- Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
- İntegral Menkul Değerler A.Ş.
- X Trade Brokers Menkul Değerler A.Ş.
- Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
- İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
Bu kapsamda, geçiş sürecinden yararlanan aracı kurumlar dışında, kaldıraçlı alım satım işlemlerine yönelik olarak yatırımcılara herhangi bir şekilde hizmet sunan kurum, kuruluş ve internet siteleri, bu hizmetleri Kurulumuzun düzenleme ve denetime tabi olmaksızın, izinsiz olarak gerçekleştirmektedirler. İzinsiz olarak bu hizmetleri sunmaya devam kurum, kuruluş ve internet siteleri hakkında gerekli idari ve cezai yaptırımların uygulanmasına yönelik inceleme çalışmaları halihazırda Kurulumuzca yürütülmektedir.
Ayrıca, kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin faaliyetlerde bulunmak üzere yetkilendirilmek amacıyla Kurulumuza başvuruda bulunan aracı kurumlar ve vadeli işlem aracılık şirketlerinin başvurularının değerlendirilmesi neticesinde, söz konusu faaliyetlerde bulunmak üzere yetkilendirilen kuruluşlara ilişkin bilgilere bilaharewww.spk.gov.trveyawww.tspakb.org.tradresinde yer verilecektir.
Yurtdışında Yerleşik Kuruluşların Faaliyetlerine İlişkin Bilgi
Yurtdışında yerleşik kuruluşların kaldıraçlı alım satım işlemleri kapsamında yurtiçinde yerleşik yatırımcılara yönelik olarak, elektronik ortam da dahil, her türlü iletişim araçları ile yaptıkları pazarlama, reklam ve tanıtım faaliyetleri ile Seri:V, No:125 sayılı Tebliğ kapsamında izin alınması zorunlu olan hizmetleri sunmaları Sermaye Piyasası Kanunu’na ve ilgili sermaye piyasası mevzuatına aykırılık teşkil etmektedir. Yukarıda da ifade edildiği üzere bu faaliyetleri sunan kurumların Kurulumuzca tespit edilmesi durumunda haklarında gerekli idari ve cezai yaptırımların uygulanacağı tabiidir. Diğer taraftan, yatırımcıların, yurtdışında yerleşik kurumlar nezdinde tamamen kendi inisiyatifleri doğrultusunda, hesap açmaları ve kaldıraçlı alım satım işlemleri yapmaları Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar hükümleri saklı kalmak kaydıyla, sermaye piyasası mevzuatının kapsamı dışında kalmaktadır.
Yatırımcılar tarafından söz konusu işlemlere girilmeden önce sermaye piyasası mevzuatında, bu işlemler için yatırımcıların korunmasına yönelik herhangi bir düzenleme bulunmadığı ve Kurulumuz yetki alanı dışında kalındığı hususunun dikkate alınması önem arz etmektedir.
Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerine İlişkin Yetkilendirilme Süreci Hakkında Bilgi
Yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından yapılacak kaldıraçlı alım satım işlemleri;
- Müşterilerden gelen emirlerin doğrudan kabul edilmesi ve/veya gerçekleştirilmesi (piyasa yapıcılığı),
- Müşterilerden gelen emirlerin temsilci sıfatıyla kabul edilmesi ve bu emirlerin gerçekleştirilmek üzere başka kuruluşlara yönlendirilmesi (işlem aracılığı),
- Başka bir kuruluşun kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin olarak sunduğu hizmetlerin yatırımcılara tanıtımı, sözleşme akdedilmesine aracı olunması veya sözleşme yapmak isteyen tarafların komisyon karşılığında bir araya getirilmesi (tanıtım aracılığı)
olarak sınıflandırılmıştır.
Piyasa yapıcılığıfaaliyeti kapsamında müşterilerden gelen emirlerin doğrudan kabul edilmesi ve/veya gerçekleştirilmesi veişlem aracılığıfaaliyeti kapsamında müşterilerden gelen emirlerin temsilci sıfatıyla kabul edilmesi ve bu emirlerin gerçekleştirilmek üzere başka kuruluşlara yönlendirilmesi faaliyetleri münhasıran Kurulumuzca yetkilendirilmiş sermaye piyasası aracı kurumlarınca yürütülebilecektir. Kurulumuza söz konusu faaliyetleri yürütmek için başvuracak kuruluşların “sermaye piyasası aracı kurumu” niteliğine sahip olmaları gerekmektedir.
Tanıtım aracılığıfaaliyeti kapsamında başka bir kuruluşun kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin olarak sunduğu hizmetlerin yatırımcılara tanıtımı, sözleşme akdedilmesine aracı olunması veya sözleşme yapmak isteyen tarafların komisyon karşılığında bir araya getirilmesi faaliyetleri ise münhasıran aracı kurumlar ve vadeli işlemler aracılık şirketleri tarafından yürütülebilecektir. Söz konusu faaliyet kapsamında Kurulumuza başvuruda bulunmak isteyen kuruluşların sermaye piyasası aracı kurumu niteliğini haiz olmaları veya ilgili Tebliğler kapsamında gerekli şartları yerine getirerek vadeli işlemler aracılık şirketi olarak örgütlenmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, kamuoyu ile tekrar paylaşılmasında fayda görülen bir diğer husus, yurtdışında yerleşik ve kaldıraçlı alım satım işlemlerine yönelik hizmetler sunan herhangi bir kurum veya kuruluşun yurtiçindeki temsilcisi/aracısı/irtibat bürosu gibi unvanlar altında gösterilen faaliyetlerin 31.08.2011 tarihinden itibaren Sermaye Piyasası Kanunu ve Kurulumuz düzenlemelerine aykırılık teşkil ettiğidir.
Ayrıca, aracı kurumların yurtdışında yerleşik bir kuruluşun temsilcisi veya aracısı olarak yürütmek isteyecekleri işlem aracılığına yönelik faaliyetler, ancak Kurulumuzca ilgili piyasaların ve esasların belirlenmesinden sonra mümkün olabilecektir. Mevcut durum itibari ile söz konusu faaliyet sadece yurtiçinde yerleşik piyasa yapıcısı bir aracı kurumun işlem aracısı olmak suretiyle gerçekleştirilebilecektir.
Başka bir kuruluşun kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin olarak sunduğu hizmetlerin yatırımcılara tanıtımı, sözleşme akdedilmesine aracı olunması veya sözleşme yapmak isteyen tarafların komisyon karşılığında bir araya getirilmesi olarak tanımlanan tanıtım aracılığı faaliyeti ise mevcut düzenlemeler kapsamında sadece Kurulca yetkilendirilmiş yurt içinde yerleşik bir aracı kurumun faaliyetlerine yönelik olarak yürütülebilecektir.
Müşteri Şikayetlerine İlişkin Bilgi
31.08.2011 tarihinden önce yurtiçinde yerleşik yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım işlemlerinden doğan müşteri şikâyetleri için Kurulumuzun 6111 sayılı Kanun gereği inceleme yetkisi bulunmamakta olup, bu tarihten önceki işlemlerde oluşan ihtilaflara yönelik genel hükümler uyarınca adli yargıya başvurulması mümkündür. Diğer taraftan, 31.08.2011 tarihinden sonra gerçekleştirilen işlemlere yönelik olarak, ancak Kurulumuzca yetkilendirilmiş olan veya geçiş döneminden yararlanabilmek üzere başvuruda bulunmuş olan ve bu şart kapsamında faaliyetlerini sürdürmeye devam edebilen aracı kurum müşterilerinin şikâyetleri için, ilgili mevzuat kapsamında değerlendirilmek suretiyle Kurulumuzca inceleme başlatılabilecektir.
http://www.spk.gov.tr/duyurugoster.aspx?aid=2011926&subid=0&ct=c&yanmenuid=1
