Yatırım kararı verirken nelere dikkat etmeliyiz?

Sermayesi üzerinden kazanç elde etmek isteyen kişiler yani paradan para kazanmak isteyenler için yatırım kararı vermek çok önemlidir.

Günümüz teknolojisinde algoritmik trading sistemler sebebiyle manuel işlemler yurt dışında önemli ölçüde azalsa da Türkiye’de bu konunun yeni olması ve önemli bir mesafe katetmesi gerekmesi, manuel işlemlerle piyasada yer edinme becerisinin güçlenmesini zorunlu tutmaktadır.

Bu sebeple de yatırım kararı vermek, ilgili karara sadık kalmak ve karar sonrası başarıya ulaşacak psikolojik adımlar atmak, ancak çelik gibi bir iradeye sahip kişilerce mümkündür. Aksi takdirde yatırım kararı vermek sadece AL ya da SAT butonuna basmakla özdeşlecektir.

“Yatırım Kararı verirken nelere dikkat etmeliyiz” konusunu üçe ayırabiliriz. Bunlardan ilki karar vermek adına “Hazırlık” süreci, ikincisi karar verdikten sonra mevcut kararı sonlandırana kadarki zamanı temsil eden “Strateji” süreci ve son olarak da kararı sonlandırma ardından ilgili sonuca ilişkin değerlendirmeleri objektif bir şekilde gerçekleştirdiğimiz “Sorgulama” süreci olarak üçe ayırabiliriz.

Hazırlık Süreci:

Yatırım kararı verirken başlangıç aşamasında yaptığımız her şey hazırlık süreci olarak nitelendirilebilir. Örnek verecek olursak, EURUSD paritesinde alım ya da satım kararı vermek adına yaptığımız ön çalışmadır hazırlık süreci.

Bu süreçte yapılacakları sıraladığımızda, öncelikle ilgili varlığın yönünü bulmak, daha sonra da ilgili yön doğrultusunda işleme dahil olacağımız seviyeyi belirlemek ve bu seviyeye göre kar al ve zararı durdur gibi risk yönetimi hususlarını gerçekleştirmek önemlidir.

Tabii ki tüm bu süreçte gün içerisindeki önemli makro-ekonomik gelişmeler ilgili beklentiyi destekliyor mu, ilgili verilerin açıklanma zamanı ile işleme giriş yapacağım zaman arasındaki mesafe gibi hususlar da göz ardı edilmemelidir.

Yatırım kararı verme sürecini bu şekilde tamamladık. Yani EURUSD paritesinde AL ya da SAT kararını verdik. Bu karar ile birlikte Kar Al ve Zararı Durdur seviyelerini de belirleyerek işlemimiz doğrultusundaki olası kar / zarar hedeflemelerini de gerçekleştirdik.

Yatırım kararı verdikten sonra tüm işlerimizi tamamladık artık derin bir nefes alabiliriz demeyi çok isterdim ancak henüz yolun başındayız. Çoğu eğitmen önemli olan nereden başladığınız değil nerede işleminizi kapattığınızdır dese de Türkiye şartlarında her adımın önemli olduğu, özellikle de sermaye miktarlarının çok üst noktalarda olmaması sebebiyle de işleme giriş seviyesinin de çok kritik bir önem arz ettiği hususu unutulmamalıdır.

Strateji Süreci:

Bu bölüm tabiri caizse yatırımcının ömrüne ömür kattığı yada ömründen ömür aldığı bir süreçtir. Yatırım kararı vermek başlı başına zor bir karar olmakla birlikte mevcut kararı sonlandırana kadarki süreç yani strateji bölümü önemli tecrübeler kazanmak (pozitif ya da negatif) ve sermayenin geleceği açısından kritik bir önem taşımaktadır.

İstediğimiz kadar profesyonel analizler yapalım – mantıklı kararlar verelim, AL ya da SAT düğmesine bastıktan sonra yatırımcılar hiç olmadığı kadar değişik karakteristik yapıya bürünebilir ve kendisi ile bağdaşmayan adımlar atabilir. Çünkü işlem açıldıktan sonra psikolojik faktörler çok daha etkin bir şekilde kendisini hissettirecektir.

Örneğin, EURUSD paritesine yönelik satış işleminiz var. Parite yukarı yönlü belirli bir çıkış gerçekleştirdi ve zararı durdur seviyenize yaklaştı. Bu durumda çoğu yatırımcı zararı durdur seviyesini yukarı yönlü revize eder ya da zaten ne gerek var diye ilgili seviyeyi en baştan kaldırır. Çünkü ne zaman Stop Loss kullansam zarar ediyorum bahanesi arkasına saklanır. Ancak rasyonel olarak başlangıç aşamasında verilen tüm kararlara harfiyen uymak gerekirdi…

Ya da satış işleminizi açtıktan sonra bir nefes alayım diye bulunduğunuz masadan kalkıp bir çay & kahve aldıktan sonra masanıza dönerken tv de bir yorumcu EURUSD paritesinin yukarı yönlü çıkış oluşturacağına yönelik bir beklentiye sahip olduğunu belirtmesi ardından ekrana baktığınızda parite pozitif tarafta adım attığında tüh, keşke satış yapmasaydım diye başlayan cümleler sarf etmeye başlarsınız.

İşte söz konusu tüm bu süreç sizin ciddi anlamda yıpranmanıza imkan tanır. Bu sebeple de almış olduğunuz kararları sürekli olarak revize ederek başlangıçtan uzaklaşmanıza ve belli bir zarar elde edeceğinize sermayenizin tamamına kaybetmenize yönelik bir adımın oluşmasına imkan tanıyabilir.

Yatırım kararı verdikten sonra mevcut kararlarınıza sadık olmak ve bu disipline uygun davranmak çok önemlidir. Bu sebeple de “eğitimcilerin işleme nereden başladığınız değil nasıl sonuçlandırdığınız önemlidir” teorisi “nasıl başlarsan öyle bitirirsin” sloganı ile değiştirmemize faydalı olacaktır. Bu arada eğitimcilerin bahsettiği paylaşım doğru bir teorik bilgi olmakla birlikte Türkiye’deki yatırımcıların piyasaya karşı bakış açısı, almış olduğu eğitim, sermaye miktarı ve buna yüklediği anlam ile son olarak da bu psikolojik süreci doğru yönetememesi, mevcut sloganın bize özgü değiştirilmesine neden olmaktadır.

Sorgulama Süreci:

Bu süreç yatırımcılar için en kolay bölüm olarak karşımıza çıkar. Ancak yine de bu süreci sağlıklı bir şekilde ilerletmek yeni kararların gelişimi açısından önemlidir.

Çok önemli bir süreçten geçti yatırımcı. Kararını verdi ve kararını verdikten sonra piyasa ile tabiri caizse güreşti ve son olarak da olumlu ya da olumsuz bir şekilde işlemini kapattı. Artık şapkamızı önümüze alıp neyi doğru yaptım neyi yanlış yaptım sorularına cevap verme zamanı.

Çoğu trader bu sorgulama sürecini yapmaz. Oysa ki ister işleminiz karlı olsun isterse de zararlı, en başından itibaren attığınız tüm adımları düşünmeli ve kendinize dürüst bir şekilde cevaplar vermeli ve bunlarda doğru & yanlış olanları ayırt etmeli, hataları nasıl düzeltebilirim sorusunun cevabını bulmadan da yeni işlemler açmaması gerekmektedir.

Toparlayalım:

Herhangi bir finansal varlıkta AL ya da SAT kararı vermek teorik olarak çok kolay gözükse de bu süreç yatırımcı için çok zorlu bir parkuru tamamlayacağı anlamına gelmektedir.

Parkuru sağlıklı bir şekilde tamamlayabilmek için doğru adımlar atmalı, doğru adımları tüm parkur boyunca devam ettirmeliyiz. Bu koşul ile finans hayatı bizim için cennet görünümlü olabilir. Aksi takdirde cehennem yanı başımızda olabilir.

Bu sebeple de neyi alıp neyi sattığınızdan ziyade neden al ya da sat kararı verdiğinizi net bir şekilde bilmeniz gerekir. Çünkü bir kişi bir konuda doğru ve net bir bilgiye sahipse, kararını değiştirme olasılığı da zayıflar, karar verdikten sonra piyasadaki fısıldamalar da sizin yolunuzdan sapmanıza izin vermez ya da çok az bu sapma mümkün olur. Bu sebepten dolayı da “eğitim” yatırımcılar için hayati bir önem taşımaktadır.

Eğitimi ihmal eden bir yatırımcı; yolunda bir ırmağa rastlayıp da akıp geçmesini bekleyen insana benzer. Irmak hiç durmadan akıp gider, o hala bekler.